Osiową cechą mutyzmu wybiórczego jest to, że dziecko nie jest w stanie mówić w sytuacjach, w których nie ma dostatecznego poczucia bezpieczeństwa. Z drugiej strony, w otoczeniu, które jest w jego odczuciu przyjazne i niezagrażające może mówić, zachowywać się swobodnie i spontanicznie.

 

Wybiórcze milczenie to rzeczywiście czołowy objaw tego zaburzenia, jednak kompletna charakterystyka dziecka pokazuje, że także inne sfery jego funkcjonowania budzą niepokój opiekunów, np. trudności z jedzeniem, korzystaniem z toalety, czy duża wrażliwość na różnego rodzaju bodźce.

 

Z powyższego wynika, że terapia mutyzmu wybiórczego powinna skupiać się nie tylko na mówieniu (głównym objawie MW), ale także na innych sferach funkcjonowania, w których ujawnia się wybiórczość. Najczęściej to właśnie na wybiórczości powinny skupiać się strategie terapeutyczne adresowane do dzieci z MW i ich rodzin. Jedną z nich jest budowanie kilku rodzajów pomostów.

 

Oddziaływania terapeutyczne w przypadku dzieci z mutyzmem wybiórczym są niezbędne, by pomóc mu w pokonywaniu lęku, który znacznie wykracza poza rozwojową normę. Lęk o tak wysokim nasileniu, wywołujący bardzo negatywne i przykre objawy jest sygnałem, że dziecku  niezbędna jest pomoc z zewnątrz, ponieważ samodzielnie (a niekiedy także z pomocą bliskich) nie jest w stanie sobie z nim poradzić. Celem terapii jest, by dziecko z MW mogło harmonijnie rozwijać się i realizować swój potencjał w jego codziennym otoczeniu, czyli w przedszkolu/szkole. Szczególnie w przypadku dzieci doświadczających dużego lęku i napięcia, terapia powinna najpierw odbywać się poza otoczeniem, które zakłóca jego poczucie bezpieczeństwa. Dużo łatwiej jest mu je osiągnąć w otoczeniu maksymalnie dostosowanym do jego potrzeb, np. w indywidulanym kontakcie w gabinecie terapeuty. Aby dziecko mogło w pełni korzystać ze zdobytego tam poczucia bezpieczeństwa i umiejętności może potrzebować także wsparcia w przenoszeniu ich do przedszkola/szkoły, co należy rozumieć jako kolejny etap procesu terapeutycznego.

 

Strategia budowania pomostu służy przede wszystkim przenoszeniu poczucia bezpieczeństwa pomiędzy dwoma środowiskami: bezpiecznym oraz budzącym niepokój i lęk. Dążymy do tego, by dziecko doświadczało poczucia bezpieczeństwa w nowych sytuacjach mając wsparcie w postaci tzw. kotwicy bezpieczeństwa. Przykładem takiej strategii jest zapraszanie do domu (do bezpiecznego otoczenia) osób, wobec których dziecko milczy. Mając poczucie bezpieczeństwa, zapewnione przez przyjazne otoczenie, dziecku łatwiej jest przenieść je na nowe osoby i włączyć je do zaufanego kręgu.

 

Skuteczna pomoc dziecku i jego rodzinie wymaga skoordynowanych działań specjalistów, którzy sprawują nad nimi opiekę. Terapeuta, psycholog szkolny, wychowawca, nauczyciele, logopeda to osoby tworzące sieć pomocy dla dziecka, a często także jego rodziców i rodzeństwa. Pomostem w tym przypadku jest plan pomocy, który łączy wspólne cele specjalistów, dziecka i rodziny oraz umożliwia działanie w tym samym kierunku.

 

Budowanie pomostów dotyczy nie tylko dzieci, ale również rodziców, którzy także mogą potrzebować wsparcia w procesie terapeutycznym. Zazwyczaj wsparcie to polega na szeroko rozumianej edukacji dotyczącej przede wszystkim mutyzmu wybiórczego, ale także rozwoju dziecka, metod wychowawczych, sposobów budowania relacji itp. Pomost wiedzy umożliwia spójność oddziaływań, które adresowane są do dziecka, zarówno w terapii, jak również w środowisku rodzinnym.

 

Oprócz pomostu wiedzy, ogromne znaczenie ma także budowanie pomostu wsparcia, na bazie którego rodzice czerpią siłę w codziennych zmaganiach z mutyzmem wybiórczym, będącym wyzwaniem dla całej rodziny. Należy pamiętać, że skutków mutyzmu wybiórczego doświadcza nie tylko samo dziecko, ale również pozostali członkowie rodziny. Niezwykle ważne jest, by w niesieniu pomocy samemu dziecku nie pomijać potrzeb innych dzieci, a także potrzeb relacji łączącej rodziców.

 

 

 

Prawa do zdjęcia należą do Freepik