Jak należy wzmacniać poczucie własnej wartości u dzieci, a czego powinniśmy unikać?
Mutyzm wybiórczy jest zaburzeniem lękowym, a jego terapia oparta jest na wzmacnianiu autonomii i poczucia własnej wartości.
Apart mowy dzieci z mutyzmem wybiórczym jest bardzo dobrze rozwinięty. Dzieci potrafią posługiwać się mową, ale robią to w wybranych sytuacjach, w których czują się bezpiecznie. Często spotykamy się z taką sytuacją, że dziecko nie mówi w szkole czy przedszkolu, a mówi do rodziców.
Mutyzm wybiórczy jest zaburzeniem o etiologii wieloczynnikowej. To znaczy, że może mieć podłoże genetyczne, neurorozwojowe i neurologiczne, ale też środowiskowe. Dzieci rodziców, u których wystąpił mutyzm wybiórczy lub inne zaburzenie lękowe mogą być podatne na wystąpienie zaburzenia w przyszłości, co nie znaczy, że na pewno tak się stanie.
Podczas pracy z dziećmi wzmacniamy ich autonomię, poczucie własnej wartości, ich siłę, oraz dajemy im przestrzeń do wypowiedzi podczas zajęć grupowych. Dajemy przestrzeń tzn. dajemy możliwość, zachęcamy, ale nie zmuszamy. Praca z dziećmi z mutyzmem wybiórczym to też praca z ich rodzicami, którzy również potrzebują pomocy. Często słyszymy pytania: “Co zrobiliśmy nie tak?”, “Gdzie popełniliśmy błąd?”. Uspokajamy rodziców - to, że dziecko ma mutyzm wybiórczy nie jest ich winą, ale ważne jest aby zrozumieli, że oni mają wpływ na swoje dzieci, na ich rozwój i zachowanie. Są postawy rodziców, które wzmacniają dziecko i takie, które mogą je blokować. Postawa wzmacniająca wiąże się z wglądem we własne emocje, odwagą i dawaniem przestrzeni dziecku do zdobywania własnych doświadczeń, ale też akceptacją, budowaniem dobrej relacji i współdziałaniem z dzieckiem. Natomiast postawa blokująca związana jest zbyt wielkim lękiem i kontrolą rodziców. Czasami spotykamy się z rodzicami, którzy są nadopiekuńczy. Ta nadopiekuńczość wynika często z lęku o dziecko. Dlatego w trakcie prowadzenia zajęć z dziećmi, rodzice są również zaopiekowani. Poświęcamy im czas, dajemy wsparcie oraz przestrzeń na podzielenie się swoimi doświadczeniami, wątpliwościami, porażkami, ale też i sukcesami. Prowadzimy również warsztaty psychoedukacyjne dla rodziców. Udzielamy wskazówek jak wspierać autonomię dziecka w codziennych sytuacjach. Dobrym sposobem jest dawanie dziecku przestrzeni na samodzielne noszenie plecaka, wiązanie butów, ubieranie się lub korzystanie z toalety. Są to pożądane zachowania, które mają rozwojową wartość dla dziecka. Dzieci z mutyzmem wybiórczym potrzebują tak jak inne dzieci wzmocnienia w postaci częstego doceniania. Pamiętajmy o tym, że dzieci z mutyzmem wybiórczym tak jak inne dzieci lękowe są niepewne siebie. Aby ich “Ja” było wzmocnione potrzebują pozytywnego nazywania tego co udało im się zrobić od strony dorosłych, zarówno rodziców, dziadków jak i nauczycieli. Warto zwrócić uwagę na formę wzmacniania. Jeśli będziemy chwalić dzieci na forum, może to spowodować zawstydzenie, a w konsekwencji wycofanie, dlatego warto zadbać o kameralną atmosferę.