Lęk w mutyzmie wybiórczym – droga do mówienia

Mutyzm wybiórczy jest bardzo specyficznym zaburzeniem lękowym, którego nie powinno się mylić, a tym bardziej utożsamiać z fobią. Nie jest on ani fobią przed mówieniem, ani fobią społeczną, czemu poświęcone zostały m.in. poniższe artykuły:

Mutyzm wybiórczy a fobia społeczna,

Mutyzm wybiórczy to coś więcej, niż fobia przed mówieniem.

Naczelną cechą mutyzmu wybiórczego jest milczenie w niektórych sytuacjach, gdy mówienie jest oczekiwane przy jednoczesnym posługiwaniu się mową w sposób adekwatny do wieku dziecka w innych okolicznościach. Objaw ten jest istotą mutyzmu wybiórczego i bardzo często stawiany jest na pierwszym miejscu w terapii. Oczywiście, spowodowanie by dziecko zaczęło mówić w sytuacjach, w których dotychczas milczało jest głównym celem terapii. Czy jest to jednoznaczne z tym, by milczeniem zająć się w terapii w pierwszej kolejności?

Z praktyki Poradni Terapii Mutyzmu „Mówię” wynika, że bardzo często droga do swobodnego mówienia wiedzie przez szereg innych trudności, wokół których oddziaływania terapeutyczne także powinny się skupiać. Praca nad nimi to tworzenie solidnych podwalin pod funkcjonowanie pozbawione lęku, z którym nie jesteśmy w stanie poradzić sobie samodzielnie.

Mówienie bardzo często znajduje się dopiero na samym końcu planu zawierającego kolejne etapy leczenia. W innym przypadku, może okazać się, że leczenie samego mówienia będzie drogą na skróty. Dziecko będzie mówiło, jednak związane z tym obciążenie psychiczne (np. w postaci lęku, poczucia wstydu, skrępowania), które de facto nie zostało zniwelowane, zacznie objawiać się w inny sposób, np. jako szereg innych objawów typowych dla pokrewnych zaburzeń lękowych. Celem terapii w modelu pomocy realizowanym w naszej Poradni jest doprowadzenie dziecka do mówienia bez lęku, a nie pomimo lęku.

Lęk związany z mutyzmem wybiórczym może dotykać nie tylko samo dziecko, ale również jego najbliższych. W przypadku wielu naszych małych pacjentów dochodzimy do wniosku, że pomocy potrzebują także ich rodziny. Nie zawsze oznacza to głęboką terapię rodzinną. Zazwyczaj wsparcie, poradnictwo i systematyczne wsparcie merytoryczne okazują się wystarczające, by dziecko zaczęło mówić bez lęku, a nie pomimo lęku.

Praca z całą rodziną może skupiać się wokół wielu obszarów, tylko pozornie niezwiązanych z mówieniem jako takim. Mogą to być trudności natury separacyjnej, gdy dziecku i jego rodzicom trudno jest funkcjonować bez siebie. Może okazać się, że dziecko potrzebuje więcej autonomii w swoim życiu, która dotyczy m. in. uczenia się przeświadczenia, że ono także może podejmować pewne decyzje, adekwatne do wieku. Dzięki temu nabiera przekonania, że w bezpiecznym dla siebie zakresie jest w stanie kontrolować i mieć wpływ na otaczającą je rzeczywistość. Wówczas, nabiera poczucia sprawczości, poczucia własnej wartości, które są niezbędne, by tworzyć własną tożsamość. Obszarów pracy z dzieckiem z mutyzmem wybiórczym i jego rodziną jest bardzo wiele. Bardzo ważne jest, by pamiętać, że dla każdej rodziny zestaw trudności, którym musi stawić czoło jest inny.



Niniejszy artykuł jest chroniony prawami autorskimi przez Poradnię Terapii Mutyzmu „Mówię!”. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Prawa do zdjęcia należą do creativeart / Freepik.