Wszystko jasne!
Rozpoczynamy cykl „Mutyzm wybiórczy w pigułce”, zawierający pytania, które rozwieją wątpliwości na temat mutyzmu wybiórczego.
1. Dlaczego dzieci z mutyzmem wybiórczym milczą?
Przyczyną mutyzmu wybiórczego jest lęk, który powoduje, że dziecko nie jest w stanie mówić w sytuacjach, w których nie czuje się bezpiecznie. Zarówno klasyfikacja ICD-11, jak i DSM-5 zaliczają mutyzm wybiórczy do grupy zaburzeń lękowych. Milczenie dziecka z mutyzmem wybiórczym nie jest spowodowane uporem, ignorowaniem drugiej osoby, czy chęcią postawienia na swoim lub wymuszenia czegoś. Dzieci z mutyzmem wybiórczym nie mówią, ponieważ się boją.
2. Ile jest dzieci z mutyzmem wybiórczym?
Badania pokazują, że z mutyzmem wybiórczym zmaga się 7 dzieci na 1000. Mogłoby się wydawać, że to niewiele, jednak po przeliczeniu okazuje się, że jest to 1 dziecko na 140. Zatem statystyka wskazuje, że w każdej szkole/przedszkolu możemy spotkać takie dziecko. Warto także pamiętać, że wiele dzieci żyje w milczeniu, ponieważ nie zostały zdiagnozowane lub rozpoznanie nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu jest mylne. Często dzieci z mutyzmem wybiórczym dostają nietrafione diagnozy zespołu Aspergera, zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD), różnego rodzaju fobii i wielu innych. Wziąwszy to pod uwagę, okazuje się, że mutyzm wybiórczy wcale nie jest rzadkim zaburzeniem, jest w społeczeństwie raczej mało znany.
3. Dlaczego tak mało osób wie o mutyzmie wybiórczym?
Mutyzm wybiórczy, rozumiany jako niemożność mówienia w niektórych sytuacjach, widnieje w klasyfikacjach diagnostycznych (DSM) dopiero od 1994 roku. Wcześniej rozumiano go jako odmowę mówienia. A zatem jest to zaburzenie dość „młode”. Ponadto, na tle grupy dzieci z mutyzmem wybiórczym zwykle nie sprawiają trudności – są ciche, wykonują polecenia, nie wyróżniają się znacząco wyglądem fizycznym. Jednak, wnikliwy nauczyciel/wychowawca jest w stanie zidentyfikować takie dziecko. Co więcej, w bezpiecznych okolicznościach, np. w domu, dzieci te rozmawiają tak jak ich rówieśnicy, nie zdradzając oznak zaburzenia. Często ich rodzice nie wierzą, że przeżywają lęk i milczą podczas całodniowego pobytu poza domem.
4. Mówi wybiórczo, czyli jak?
Dziecko z mutyzmem wybiórczym przede wszystkim nie rozmawia w sytuacjach, w których nie czuje się bezpiecznie, najczęściej jest to szkoła, sklep, przychodnia i inne miejsca lub sytuacje, w których mówienie jest oczekiwane. Może milczeć także w stosunku do niektórych osób, jeżeli w kontakcie z nimi nie czuje się dostatecznie bezpiecznie. Zazwyczaj dzieci te rozmawiają raczej z rówieśnikami, niż z dorosłymi; raczej z członkami rodziny bliższej, niż dalszej; raczej z kobietami, niż z mężczyznami, jednak nie zawsze tak jest.
5. Jak rozpoznać w grupie dziecko z mutyzmem wybiórczym?
Dziecko z mutyzmem wybiórczym w grupie milczy zupełnie lub rozmawia tylko z niektórymi osobami, np. z jednym lub kilkorgiem dzieci. W stosunku do nauczyciela zazwyczaj milczy, ale może zdarzyć się tak, że będzie w stanie z nim rozmawiać. Często komunikuje się z innymi nie za pomocą głośnej mowy, lecz np. szepcząc na ucho, mrucząc, używając onomatopei lub bardzo skutecznie gestykulując, dzięki czemu z powodzeniem wchodzi w interakcje z innymi dziećmi. Najczęściej dzieci z mutyzmem wybiórczym chcą być w kontakcie z rówieśnikami i delikatnie zachęcone włączają się do zabawy, ponieważ bardzo chcą uczestniczyć w życiu grupy. Dzieci te robią wszystko, ale nie są w stanie mówić pełnym głosem do wszystkich. Dlatego często trudno zauważyć je w grupie.
Istnieje także grupa dzieci z mutyzmem wybiórczym, których lęk jest na tyle silny, że nie mogą nie tylko mówić, ale także stoją w miejscu niczym zamrożone. Ich ciała są spięte, twarze nie wyrażają żadnych pozytywnych emocji, a wzrok unika kontaktu z innymi osobami. Te dzieci są zdecydowanie łatwiejsze do zidentyfikowania w grupie, w porównaniu z dziećmi, które idealnie wtapiają się w grupę, stając się niemal niezauważalne.
Kolejne odsłony już niebawem!
Niniejszy artykuł jest chroniony prawami autorskimi przez Poradnię Terapii Mutyzmu „Mówię!”. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Prawa do zdjęcia należą do Freepik.