Kolejna odsłona cyklu „Mutyzm wybiórczy w pigułce”, zawierającego pytania, które rozwieją wątpliwości na temat mutyzmu wybiórczego.

Odsłona 3: MUTYZM WYBIÓRCZY OCZAMI DZIECKA

Najczęściej dzieci z mutyzmem wybiórczym opisują główny objaw tego zaburzenia, czyli milczenie – niemożność mówienia, gdy czują taką potrzebę i jest to od nich oczekiwane. Mówią wtedy, że „zaciska im się gardło”, „znają odpowiedź, ale słowa blokują się w gardle”. Wyobraźnia dzieci przywołuje im na myśl także takie skojarzenia, jak np. to, że „gardło jest zablokowane przez kłody drewna”. Znacznie rzadziej kojarzą mutyzm wybiórczy z szeregiem innych trudności, takich jak intensywne napięcie, które nie pozwala im skorzystać z toalety w miejscu publicznym, czy zjeść w towarzystwie większej grupy dzieci.

2. Na ile dzieci są świadome, co im dolega?

Dzieci z mutyzmem wybiórczym to najczęściej wrażliwi i baczni obserwatorzy otoczenia. Dlatego dość szybko orientują się, że niektóre ich zachowania i reakcje są inne niż w przypadku reszty ich rówieśników. Zauważają np., że trudno jest im przyłączyć się do zabawy grupowej, nawiązać kontakt z nowymi rówieśnikami, nie są w stanie odpowiedzieć na pytanie pani, mimo, że znają odpowiedź. Z pewnością, szybko orientują się, że coś jest „nie tak”, co często może wywoływać w nich dalszy niepokój.

3. Kiedy i w jaki sposób opisać dziecku mutyzm wybiórczy?

Trudno jest jednoznacznie określić konkretny moment, który byłby najwłaściwszy, aby powiedzieć dziecku, że ma mutyzm wybiórczy. Dużo zależy od tego jak bardzo dziecko jest świadome swoich trudności. Zdecydowanie, jeżeli zaczyna je zauważać, warto dać mu do zrozumienia, że my także je widzimy i chcemy mu pomóc je przezwyciężać. W przeciwnym razie może zdarzyć się tak, że zadziała mechanizm błędnego koła - niepokój związany z poczuciem odmienności będzie intensyfikował lęk i napięcie, które wzmagają milczenie oraz inne objawy towarzyszące temu zaburzeniu. Ponadto, warto powiedzieć dziecku o jego trudnościach tyle informacji, ile rzeczywiście potrzebuje i jest w stanie przyjąć. Zapewne ważne będzie dla niego to, że także niektóre inne dzieci, jak również dorośli mogą mieć podobne trudności. Zawsze warto wesprzeć dziecko, zapewniając, że jesteśmy gotowi wspólnie z nim pokonywać trudności.

4. Co zdaniem dzieci jest pomocne w codziennych sytuacjach?

To czego najczęściej brakuje dzieciom z mutyzmem wybiórczym to poczucie bezpieczeństwa. Ważne jest zapewnienie im kontaktu, który będzie pozbawiony napięcia i presji na udzielanie odpowiedzi, czy poprawne wykonanie zadania. W codziennej rozmowie przyzwyczajeni jesteśmy do opierania jej na pytaniach, na „testowaniu” wiedzy i umiejętności dziecka („Powiedz, ile masz lat”, „Umiesz już czytać?”, „Pokaż, jak rysujesz.”). Dzieci z trudnościami natury lękowej mogą postrzegać tego rodzaju interakcje jako zagrażające. Dlatego lepiej skupić się na:

- opisywaniu tego, co robimy („Zobacz mam tu taką magiczną ciastolinę. Moja ulubiona jest czerwona”),

- mówieniu o sobie, a nie o dziecku (Kiedy byłam mała marzyłam żeby umieć zrobić z niej konika”),

- żartowaniu („Ciekawe, czy nasz konik chciałby mieć różową grzywę…”),

- wspieraniu spontaniczności i inicjatywy dziecka („Możemy teraz wymyślić dla naszych koni jakąś wyjątkową stajnię”).

5. Jak wspierać dziecko, gdy lęk jest przyczyną jego niepowodzeń?

Przede wszystkim należy zasięgać porad i pomocy specjalistów, których wiedza i doświadczenie pozwalają zaoszczędzić cenny czas rozwoju dziecka. Bardzo często wczesne i trafne dobranie oddziaływań terapeutycznych powoduje, że walka z milczeniem jest dużo krótsza i łatwiejsza. Warto uświadamiać dziecko, że niepowodzenia, których doświadcza wynikają z mutyzmu wybiórczego (lęku), a nie tego, jakie ono rzeczywiście jest. Najlepszym dowodem na to jest fakt, że w sprzyjających warunkach dzieci te potrafią doskonale sobie radzić i odnoszą sukcesy.

Kolejne odsłony już niebawem!

Niniejszy artykuł jest chroniony prawami autorskimi przez Poradnię Terapii Mutyzmu „Mówię!”. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Prawa do zdjęcia należą do Freepik.