Mutyzm wybiórczy w przedszkolnym woreczku

Dzieci z mutyzmem wybiórczym często mówią o przyczynach niemożności mówienia w niektórych sytuacjach jako o kłodach, czy kamieniach, które utknęły w gardle, a także o gardle, które się zaciska. Jednak mutyzm wybiórczy to nie tylko kwestia „słów, które nie chcą wyjść”. Mutyzm wybiórczy ma w swoim podłożu lęk, który nie pozwala nie tylko mówić, ale często także swobodnie funkcjonować w codziennym życiu dziecka, które ma wspaniałe umiejętności i ogromny potencjał, ale nie jest w stanie ich wyrazić, czy pokazać.

Dziecko z mutyzmem wybiórczym jest niczym zasznurowany pełen wspaniałości woreczek, potrzebujący życzliwego dorosłego, który pomoże mu się otworzyć, aby ujawnić swoją prawdziwą tożsamość.

Z doświadczeń szkoleniowych w Poradni Terapii Mutyzmu „Mówię” wynika, że dość często specjaliści szukają odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób odróżnić nieśmiałość od mutyzmu wybiórczego. Nietrafne jest bowiem stwierdzenie, że MW to ekstremalna nieśmiałość.

Mutyzm wybiórczy to nie jest nieśmiałość, to zaburzenie, które wymaga specjalistycznej pomocy.

Nieśmiałość możemy opisać raczej jako pewną cechę osobowości, która jest dla danej osoby raczej stała i nie uniemożliwia codziennego funkcjonowania w tak dużym stopniu jak mutyzm wybiórczy. Rodzice dzieci nieśmiałych zazwyczaj wiedzą o tym, że ich pociechy, szczególnie przy pierwszym kontakcie, raczej pozostają na uboczu i nie grają pierwszych skrzypiec. O ile nieśmiałość im nie doskwiera i nie powoduje frustracji, to można uznać ją za taką cechę dziecka.

Natomiast rodzice dzieci z mutyzmem wybiórczym prawie zawsze są zaskoczeni, dowiadując się w jaki sposób ich dziecko funkcjonuje w przedszkolu/szkole. Przecierają oczy ze zdziwienia i często bardzo się martwią uzyskawszy informację, że dziecko nie mówi, nie prosi o pomoc, nie nawiązuje przyjaźni. Z perspektywy najbliższych dziecko jest bardzo spontaniczne, głośne i swobodne. Kontrast pomiędzy dwoma obliczami dziecka jest na tyle duży, że budzi uzasadniony niepokój.

Rozmawiając z nauczycielami o mutyzmie wybiórczym można odnieść wrażenie, że zbyt rzadko skupiamy uwagę na jego bardzo charakterystycznej cesze – wybiórczości. Mutyzm wybiórczy to nie tylko milczenie, to także szereg innych objawów towarzyszących, które bardzo często także pojawiają się wybiórczo – tylko w niektórych sytuacjach. Są to najczęściej takie trudności jak:

- niekorzystanie z toalety w publicznych miejscach,

- niemożność zjedzenia posiłku poza domem,

- paraliżujący lęk w sytuacji ekspozycji społecznej w bezpośrednim kontakcie z drugą osobą,

- trudności w kontaktach, szczególnie w niestrukturalizowanych formach spędzania czasu (np. przerwa w szkole).

W przypadku mutyzmu wybiórczego bardzo charakterystyczna jest stała gotowość dzieci do obserwowania okoliczności, w których się znajdują: Kto idzie obok?, Czy stoi na tyle blisko, że mógłby mnie usłyszeć?. Zanim się odezwą, monitorują otoczenie, by upewnić się, czy jest ono na tyle bezpieczne, by się odezwać, np. czy jakaś inna osoba usłyszy ich głos w drodze do przedszkola lub w szatni. Co ważne, dziecko nie dokonuje świadomego wyboru, co do milczenia, ponieważ ono chce mówić, ale boi się być usłyszanym.

Październik jest miesiącem świadomości na temat mutyzmu wybiórczego. W związku z tym, naszym celem jest uwrażliwienie wszystkich nauczycieli i wychowawców, że do ich przedszkoli i szkół mogą uczęszczać dzieci, które wcale nie są nieśmiałe, lecz cierpią na mutyzm wybiórczy. Statystyki wskazują, że 7 dzieci na 1000 zmaga się z tym zaburzeniem, co oznacza, że w każdej placówce może być co najmniej 1 dziecko, które chce, ale nie może mówić  powodu lęku. Wczesne wykrycie mutyzmu wybiórczego ogromnie zwiększa szanse na pozbycie się wynikających z niego trudności.

 

Prawa do zdjęcia należą do Freepik