Mutyzm wybiórczy to zaburzenie wieku dziecięcego. Nieleczone – może przerodzić się w inne równie poważne zaburzenia takie jak agorafobia, czy depresja. Do Poradni Terapii Mutyzmu „Mówię” zgłaszają się dorosłe osoby, które odkrywają, że same w dzieciństwie miały mutyzm wybiórczy, ale nikt nie był w stanie zdiagnozować ich trudności, a tym bardziej udzielić odpowiedniej pomocy. W efekcie tych zaniedbań ich trudności są dużo bardziej złożone, a potrzeby terapeutyczne dużo większe. Na lęk przed mówieniem często nakładają się stany depresyjne, uogólnione lęki, trudności w relacjach z innymi ludźmi, samotność.
Wieloletnie doświadczenie w zmaganiach z mutyzmem wybiórczym sprawiło, że bardzo często osoby te samodzielnie, ale ogromnym kosztem wykształciły bardziej lub mniej adaptacyjne sposoby radzenia sobie tym zaburzeniem. Wybrały zawód niewymagający kontaktu werbalnego z innymi osobami, skutecznie unikały wyzwań generujących lęk, którego nie były w stanie samodzielnie pokonać.
Niejednokrotnie zdarza się, że dorosłe osoby z MW mają poczucie niezrozumienia ich trudności, co wynika z samej specyfiki tego zaburzenia. Jak bowiem zrozumieć to, że ktoś jest w stanie wykładać na uczelni przed licznym audytorium, ale nie jest w stanie kupić w kiosku biletu…? Taki właśnie jest mutyzm wybiórczy – przewidywalna sytuacja, w której osoba z mutyzmem wybiórczym ma silne poczucie kompetencji (np. wystąpienie na forum uczelni), jest łatwiejsza, niż kupno biletu, które wymaga bezpośredniego kontaktu ze sprzedawcą, którego zachowanie jest nieco nieprzewidywalne – „A co jeśli zapyta mnie o coś, a ja nie będę wiedział, co odpowiedzieć?”.
Aby pomóc osobie dorosłej z MW, konieczne jest poznanie specyfiki obrazu tego zaburzenia w przypadku, gdy nie zostało ono w porę zdiagnozowane, a osoba cierpiąca na nie, nie została skierowana na terapię. Nowopoznana osoba dorosła z MW może być postrzegana jako ta, która nigdy nie odzywa się na zebraniu – „po prostu tak ma”, a swe trudności w komunikacji interpersonalnej rekompensuje wysokim poziomem swojej pracy wykonywanej w zaciszu własnego gabinetu.
W pracy terapeutycznej z dorosłymi osobami z mutyzmem wybiórczym często zastanawiamy się jak wyglądałoby ich życie, gdyby w porę zdiagnozowano u nich to zaburzenie i dostarczono odpowiednią pomoc. Niestety bardzo często jest już zbyt późno by powrócić do realizacji marzeń udaremnionych przez mutyzm wybiórczy. Na szczęście współcześnie świadomość na temat tego zaburzenia jest coraz większa, a my mamy przyjemność współpracować ze specjalistami, którzy walczą o to, by dzieci nie wkraczały w dorosłość z bagażem w postaci MW.
Barbara Ołdakowska-Żyłka
